ازهمان زمان که بشر خویشتن را شناخت برای برآوردن نیازهای زندگی روزمره خود را نیازمند ساخت ابزارهای گوناگون یافت.می توان گفت که که نخستین ابزارهای بشر اولیه که برای شکار و دفاع از خوش از سنگ و چوب و استخوان ساخت آغازی برای دست ساخته های انسان است.

استفاده از گل و ساخت ظرف های سفالی نمونه دیگری از دست ساخته های اولیه انسان بود که با اختراع چرخ سفالگری تحولی شگرف در این صنعت پدید امد و سبب ظهور سفال هایی بسیار زیباتر و با دوام تر گشت. یکجا نشنیی بشر و روی آوردن به زندگی کشاورزی و دامپروری،کشف فلزات و نیازهایی که در راستای آن ها برای بشر ایجاد شد،منجر به ساخت بیشتر ابزراها و وسایل دست ساز در زندگی انسان ها گشت.

یکجا نشینی و زندگی کشاورزی عاملی مهم برای توسعه و شکل گیری تمدن ها ی بزرگ بود،چرا که انسان می توانست فارغ ازترس گرسنگی از آنچه می کاشت برای روزهای سخت زمستان خویش انبار کند و دیگر تمامی توان وی معطوف به تامین خوراک نمی گشت،همین امر فرصتی را در اختیار انسان ها گذارد تا بتوانند به تربیت خویش پرداخته و دست به کار تولید فرهنگ و هنر و صنعت شوند و بر روی دست ساخته های خویش نقش باورها، افکار و سنت ها ی خویش را بنمایند.

پس می توان روستاهای کوچک اولیه را نخستین زادگاه صنایع دستی با جنبه های با جنبه های هنری معرفی کرد.غیر از تامین نیازهای روزمره آنچه بشر را وادار به تولید انواع دست ساخته ها در این جوامع کرد، فصلی بودن فعالیت های کشاورزی بود. رکود فعالیت های کشاورزی در برخی از فصول سال سبب شد انسان ها تلاش کنند با تولید ابزارها و وسایل دست ساز و مبادله آن با دیگران راهی جدید برای تامین معاش بیابند.

وجود مواد اولیه ارزان در هر منطقه از دلایل عمده ای بود که مردم را به این کار تشویق می کرد. بی تردید تولیدات جوامع نخستین از کیفیت بالایی برخوردار  نبودند، اما با ازدیاد جمعیت و شکل گیری شهرها این تولیدات نیز راه تکامل پیمود، چرا که شهر جایی است که در آن بازرگانان به هم می رسند و کالاهای مادی فکری و فرهنگی خود را باهم مبادله می کنند، در نتیجه عقل و  اندیشه انسان رشد یافته و ابتکارات زمینه ظهور می یابند،در شهر است که  عده ای فارغ از غم نان به فکر ایجاد علم و ادبیات و فلسفه و هنر می افتند، زیرا می دانند برزگری هست که به  تولید مواد غذایی می پردازد.

پیشرفت جوامع و رشد فکری و فرهنگی و  اقتصادی انسان ها در تکامل صنایع دستی تاثیری به سزا داشت. مردم هر منطقه باتوجه به شرایط اقلیمی،مواد در دسترس، شرایط اجتماعی و فرهنگی و باتوجه به نیازهای مادی و معنوی شان جلوه ها و اشکال متنوعی از دست ساخته ها را عرضه کردند. حتی وسایلی که برای مرکب خویش استفاده می کردند(چون زین و افسار و یراق و غیره) همگی ساخته دست بودند.

واژه «صنایع دستی» مفهومی مدرن و متعلق به دنیای کنونی است. دوره مدرنیته با انقلاب صنعتی در حدود سال ۱۸۰۰ میلادی در کشورهای اروپایی آغاز شد. پیش از  این دوران واژه ای بعنوان صنایع دستی وجود نداشت، زیرا آنچه که امروزه از آن با عنوان صنایع دستی یاد می شود در گذشته صنعت رایج زمان بوده و صنعتی دیگر جز آن وجود نداشته است. اطلاق صفت دستی به صنایع مرسوم گذشته و شکل گیری واژه صنایع دستی با ظهور صنایع جدید و تکنولوژی ماشینی پدیدار می شود.

هنرهاي سنتي جزيي از فرهنگ ملي ما نيست بلكه پايه و اساس آن است و يادگار ارزشمند از نياكان است ممكن است از طريق خيلي از ابزارها مثل بازرگاني، سياست و … بتوان گفت و گو كرد اما آنچه ماندني است ابزاري است كه برگرفته از دل هنرمند و عجين شده با ذره ذره وجودش باشد آنچه براي همه ما ايراني‌ها مسلم و مسجل است غناي ميراث كهن فرهنگي و گرانقدر و موهبت‌هاي طبيعي و جغرافيايي سرزمين كهن ايران اسلامي است كه تحول آن در طول تاريخ بركسي پوشيده نيست. آثار هنري در طول هزاران سال از گذشته تا آينده‌ همان‌طور كه با ما ارتباط برقرار مي‌كند با آيندگان نيز ارتباط برقرار مي‌كند و هر روز بيشتر صيقل مي‌خورد و آينه و از منعكس كننده روح پاك درون هنرمند مي‌شود اثر هنري متعلق به همه است و مردم از ديدن آن لذت مي‌برند و تعلق خاطر خود را به خلق آثار صنايع دستي و هنر ابراز مي‌دارند هنر راه ارتباط با همه و راه رسيدن به گفتگو و ايجاد ارتباط است.

زبان صنايع دستي زبان آرامش است نقش ها و طرح هاي صنايع دستی همه خطوط آرامش بخش و دلنشينی دارند و انسان صنعتی امروز به استفاده از اين ها نياز دارد تا راحت فكر كند و بهتر بيانديشد و وقتی بهتر بيانديشد مي‌تواند مشكلات را بهتر حل كند و استفاده از اين ابزار يعني آموزش هميشگي آرامش در خانه و كار و نبايد آن را از نظر دور كرد.

ايران كشوري است که قوميت‌هاي گوناگون و هر قوم فرهنگي مخصوص به خود دارد كه در توالي سال ها به گونه‌اي خاص شكل گرفته است و ماهيت آن قوم را مشخص بخشيده است.

 تعلق خاطر افراد به فرهنگ قوم خود سبب پايداري و تكوين آن در طول تاريخ شده و هر قومي داراي ادبيات، موسيقي،پوشاك و آداب و رسوم خاصي شد. با سفري در سرزمين ايران هر گوشه و كناري نشان از فرهنگي جذاب و متفاوت دارد.لرها،كردها،تركمن‌ها،بلوچ‌ها،عرب‌ها نقش خاصي در يادها به جاي مي‌گذارند در اين ميان هنر و ابتكار در رفع نيازهاي روزمره در خلق صنايع دستي به ماندگاري اين كالا انجاميده است.

مشكلات و موانع توسعه صنايع دستي؛

غلبه تفكر تجاري و قاچاق كالا بر فعاليت‌هاي مولد و توليدي

عدم حضور بخش غيردولتي نيرومند در صنايع دستي

پراكندگي مناطق توليدي و دوري از بازار كه موجب تحميل هزينه‌هاي اضافي توليد مي‌گردد

ضعف بنيه مالي صنعتگران كه غالباً افرادي فقير و عمدتاً روستايي هستند

عدم ثبات شغلي به دليل تأثير نوسانات اقتصادي  و بويژه رونق يا ركود بازار

فقدان كارگاه هاي مدرن و مجهز

بيمه هنرمندان و صنعتگران

راهكارهاي توسعه و ارتقاء جايگاه صنايع دستي

تنوع رشته‌ها و ارتقاء كيفيت آموزشي

تكميل بانك جامع اطلاعات هنرمندان و صنعتگران صنايع دستي

ساماندهي صنعتگران صنايع دستي در قالب تشكلهاي تعاوني و تقويت انجمن صنعتگران صنايع دستي

راه‌اندازي رشته‌هاي علمي و كاربردي صنايع دستي

تقويت بنيه صنعتگران از طريق شركت در نمايشگاههاي داخلي و خارجي با استفاده از تسهيلات و امكانات موجود كشور

احياء رشته‌هاي اصلي و بومي در مناطق و ايجاد تنوع در رشته‌هاي مورد توجه و علاقه جوانان

تجهيز كارگاه ها و مراكز خدمات  صنايع دستي در استان ها و شهرستان ها

كمك به توسعه بازار توليد و مصرف مصنوعات صنايع دستي از طريق پيگيري طرحهاي تضميمن خريد بعضي از محصولات برتر و ايجاد بازارچه‌هاي صنايع دستي

تأمين تسهيلات كمك بهره و جوايز صادراتي براي صنعتگران و صادركنندگان

ارائه خدمات فني و آموزشي به كارگاه هاي طرحهای توليدی بخش تعاونی و خصوصی

برگزاري نمايشگاه ها و موزه‌هاي صنايع دستی مجال تازه‌اي براي توجه بيشتر به اين بخش از صنايع اقتصاد ملي فراهم كرده است.

توجه به حضور بازارياب‌هاي مجرب و فعال در سطح جهان

منبع:(ایل بانو)

انتهای پیام/ ز.ح /