به گزارش خامی، کریم رضایی مدیرشبکه بهداشت و درمان شهرستان باشت در یادداشتی نوشت:

دیابت نامی آشنا، البته قابل پیشگیری و کنترل، انسان و هرم غذایی،عجیب با هم عجین شده اند، به هم خوردن تعادل و تنوع در این هرم ،سلامت انسان را خدشه دار میکند، ایرانیان قهرمان مصرف شکر،نمک،نوشابه در جهان و البته مصرف کمتر لبنیات و میوه و شیر و ماهی و متاسفانه کاهش تحرک و شیوع چاقی و کبد چرب، جامعه ای با متوسط9درصد جمعیت دیابتی  و هر 15 سال دو برابر شدن این جمعیت و تقریبا 400 میلیون نفر در جهان مبتلا به دیابت.

دیابت یک اختلال متابولیک در بدن است. در این بیماری توانایی تولید انسولین در بدن از بین می‌رود و یا بدن در برابر انسولین مقاوم شده و بنابراین انسولین تولیدی نمی‌تواند عملکرد طبیعی خود را انجام دهد. نقش اصلی انسولین پایین آوردن قند خون توسط مکانیزم‌های مختلفی است.....!

به چهار گروه دیابت نوع ۱، دیابت نوع ۲، دیابت حاملگی و دیابت به علل متفرقه تقسیم‌بندی می‌شود.

در دیابت نوع۱ که ۱۵- ۱۰ درصد کل موارد دیابت را تشکیل می‌دهد تولید انسولین از پانکراس (لوزاالمعده) به علت از بین رفتن سلول‌های سازنده انسولین، متوقف می‌شود به همین خاطر افراد مبتلا به این نوع دیابت باید از بدو تشخیص، انسولین مورد نیاز بدن را به صورت تزریقات روزانه تأمین کنند. دیابت نوع۱ اغلب در سنین زیر ۳۰ سال به وجود می آ‌ید.

عدم دسترسی به انسولین در افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ موجب مرگ و میر ایشان می‌شود. در دیابت نوع ۲ که بیشتر در بالغین بالای ۳۰ سال و چاق دیده می‌شود و ۹۰ درصد کل موارد دیابت را شامل می‌شود انسولین تولید شده از پانکراس به خوبی عمل نمی‌کند.

دیابت حاملگی به دیابتی گفته می‌شود که برای اولین بار در طول حاملگی تشخیص داده شود. این نوع دیابت معمولاً گذرا است و بعد از اتمام حاملگی بهبود می‌یابد خانم‌های مبتلا به دیابت حاملگی بعداً در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ هستند.

علل متفرقه دیابت می‌توان به جراحی، مصرف برخی داروها (مثل کورتیکواستروئیدها)، سوء تغذیه و عفونت اشاره کرد.

علائم بیماری دیابت:

دیابت نوع یک معمولاً شروع پر سر و صدایی دارد و با علائمی چون تشنگی، پر ادراری، پرنوشی، کاهش وزن، گرسنگی، پرخوری و خواب آلودگی و خستگی شدید تظاهر پیدا می‌کند.

 دیابت نوع ۲ شروع خیلی آهسته‌تری دارد و شایع‌ترین علامت اولیه آن در واقع بی علامتی است. درصد قابل توجهی از مبتلایان به دیابت نوع۲  (تقریباً ۵۰%) از بیماری خود اطلاعی ندارند و تنها با انجام آزمایش قند خون می‌توان آن‌ها را شناسایی کرد.

تشخیص دیابت با ثبت یکی از موارد زیر قطعی است:

ثبت حداقل یک میزان قند خون تصادفی بالای ۲۰۰ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر به همراه علایم کلاسیک دیابت (پرنوشی، پرادراری، پرخوری). قند ناشتای پلاسمای بالاتر یا مساوی ۱۲۶ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر (ناشتا به معنای هشت ساعت عدم مصرف هر نوع کالری قبل انجام آزمایش است). هموگلوبین A1C بالای ۶٫۵٪ و نتیجه آزمایش تحمل قند ۷۵ گرمی خوراکی دوساعته بالای ۲۰۰ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر

چه افرادی در معرض خطر ابتلا به دیابت هستند؟؟

تمامی افراد بالای ۴۰ سال در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ هستند و باید هر ۳ سال یک‌بار تحت آزمایش قند خون قرار بگیرند.

افراد دچار اضافه وزن که حداقل یکی از شریط زیر را داشته باشند نیز در معرض ابتلا به دیابت نوع۲ هستند و انجام آزمایشات مکرر قند خون در آ‌ن‌ها باید در سنین زیر ۴۰ سال یا با فواصل کوتاهتر (هر ۲- ۱ سال) انجام شود. این شریط عبارتند از:

وجود سابقه ابتلا به دیابت در بستگان درجه اول

سابقه ابتلای فرد به دیابت پنهان (مرحله پیش از دیابت)

سابقه ابتلا به دیابت حاملگی

سابقه تولد نوزاد با وزن بیشتر از ۴ کیلوگرم یا تولد نوزاد با ناهنجاری‌های مادرزادی

بالا بودن فشارخون (فشارخون ماکزیمم بیشتر از ۱۴۰ و یا مینیمم بیشتر از ۹۰ میلی‌متر جیوه)

سابقه ابتلا به کیست‌های متعدد تخمدان و یا بیماری‌های قلبی- عروق

راه های پیشگیری از ابتلای به دیابت

پیشگیری اولیه شامل اقدامات لازم جهت جلوگیری از بروز دیابت در افراد در معرض خطر می باشد. اقداماتی مانند فعالیت منظم ورزشی، کم کردن وزن، داشتن رژیم غذایی کم چربی و با قند پایین و مصرف میوه و سبزیجات.

درپیشگیری ثانویه کنترل دقیق قند خون به منظور جلوگیری از پیدایش عوارض آن صورت می گیرد . کنترل دقیق قند خون از طریق رعایت اصول صحیح درمان به نحو چشمگیری در کاهش عوارض بلند مدت دیابت مؤثر است.

از آنجاییکه جلوگیری از پیشرفت عوارض دیابت بعد از به وجود آمدن آن ها و یا در واقع پیشگیری ثالثیه، هزینه های زیادی را به بیمار و جامعه تحمیل می کند، تمام سعی و تلاش باید بر روی پیشگیری اولیه و ثانویه متمرکز شود

رژیم غذایی و اصول تغذیه در بیمار دیابتی:

رژیم غذایی اصل و پایه، کنترل دیابت مخصوصا دیابت نوع دوم است. بنابراین رعایت نکات زیر لازم است:

اولین گام را با حذف قند چای، دسر و غذاهای شیرین آغاز کنید و به جای آنها از شیرین کننده های مصنوعی استفاده کنید.

به منظور کنترل قند خون و جلوگیری از نوسانات شدید آن بهتر است که در همه موارد از ۵ یا ۶ وعده غذایی استفاده شود. در صورت امکان، ورزشهای سبک (مانند پیاده روی ) توصیه می گردد.

از مواد نشاسته ای مثل نان، سیب زمینی و برنج و… به مقداری که موجب افزایش وزن نشوند مصرف نمایید.

بخشی از پروتئین حیوانی بهتر است از حبوباتی که دارای فیبر بالایی هستند، تامین شود.

به جای قندهای ساده بهتر است از میوه ها و سبزی هایی که دارای فیبر بالایی هستند، استفاده شود.

معتقدند دیابت بیماری افراد خاصی است که بیش از حد قند و شیرینی‌جات مصرف می‌کنند.

مصرف زیاد و دایمی مواد قندی به‌خصوص قندهای ساده، می‌تواند در دراز مدت به فرسودگی و خستگی سلول‌های بتا، بینجامد اما این دلیل نمی‌شود که هر کس قند زیاد مصرف می‌کند، مبتلا به دیابت می‌شود.

خودمراقبتی بهترین رات پیشگیری از شیوع و بروز ابتلا به بیماری دیابت است

ورزش، کاهش مصرف نمک و شکر، کاهش و یا حذف فست فود و انواع نوشابه دخانیات، کاهش مصرف چربی و مراجعه به موقع به پزشک، رعایت اصول صحیح مصرف دارو بهترین توصیه خانواده خادمان سلامت به شهروندان ارجمند است

کریم رضائی

مدیرشبکه بهداشت و درمان شهرستان باشت

انتهای پیام/ک308